Giới
thiệu giáo
trình
Tác
giả
Kiểm
tra đầu vào
Phần
1. Các bước triển khai
một đề tài nghiên cứu khoa học
Phần
2. Phương pháp
tìm kiếm tài liệu tham khảo khoa học
Phần
3. Khai thác
thông tin từ tài liệu khoa học
Phần
4. Phương
pháp viết tài liệu khoa học
Phần
5. Kĩ thuật soạn thảo
tài liệu khoa học
Kiểm
tra đầu ra
Phản
hồi kết quả
Thư mục |
Phần
3. Khai thác thông tin từ tài liệu khoa
học
Kĩ
thuật ghi chú và lập phiếu đọc
Nguyên tắc chung
Trong suốt quá
trình nghiên cứu, tìm và đọc
tài liệu tham khảo là một việc
lặp đi lặp lại
nhiều lần, nhằm củng cố, mở rộng, đào sâu những
khía cạnh nhất định của vấn đề đang nghiên cứu.
Thông tin và tài liệu sẽ tích luỹ
ngày càng nhiều. Do đó, cần
có phương pháp hữu hiệu
để chọn lọc,
sưu tập
thông tin tham khảo. Sẽ mất không
ít thời gian,
thậm chí mất cả những dữ
liệu quan trọng, nếu các tài liệu
tìm được không được tổ chức, sắp xếp khoa học,
thống nhất ngay từ đầu.
Một trong những cách
đó là lập
phiếu đọc để ghi
chú lại những nội dung quan trọng nhất của từng
tài liệu, với thông
tin tham khảo rõ ràng, để về sau
tiện sử dụng trong bài báo cáo
và trình bày tham khảo.
Nói chung, phiếu đọc truyền
thống thường làm bằng giấy
bìa cứng để dễ sắp xếp. Tuy nhiên,
tuỳ điều kiện thực tế mà có thể linh động sử dụng
các phương
tiện phù hợp
để thực hiện được cùng mục đích. Ngày
nay
có cả những phần mềm chuyên giúp quản
lí
trích dẫn tài liệu tham khảo (như ProCite,
EndNote,...).
Các phiếu đọc không
chỉ nhằm giúp dễ
dàng tìm lại được các
tài liệu trong kho lưu trữ, mà còn rất
hữu ích để ghi
chú thông tin cần thiết nhằm mục
tiêu viết
bài
báo cáo kết quả nghiên cứu (luận văn,
luận
án,...) về sau mà không cần phải mất
thời gian lục
lọi lại trong tất cả những tài liệu đã lưu trữ.
Một phiếu đọc thường
có một phần hay tất cả
các thông tin sau:
- thông tin tham khảo
đầy đủ:
- tên các
tác giả,
- tựa tài liệu
và tựa phụ nếu có,
- nơi xuất bản, nhà xuất
bản và thời gian xuất bản,
- số trang
- tên tủ sách (collection) nếu
có;
- trạng thái xử
lí tài liệu: ghi
chú để biết tài liệu đã được xử
lí chưa,
nếu có đã xử lí đến đâu,
và
các thời điểm đọc/xử lí tài liệu;
- nơi lưu trữ tài liệu:
- thư viện (gồm cả số kí hiệu
tài liệu để dễ tìm),
- trên máy
tính (gồm cả vị trí ổ đĩa, thư mục, tên
tập tin),
- kệ sách cá
nhân,
- v.v.;
- chủ đề:
- mô tả ngắn gọn bằng thuật
ngữ chuyên đề;
- các từ
khoá:
- những khái niệm cơ bản, đặc
trưng nhất để phản ánh nội dung chính của
tài liệu;
- bài tóm
tắt: viết
một bài tóm tắt hoặc liệt kê ngắn gọn:
- ý tưởng chính
của tác giả,
- các luận cứ, kết quả,
- các giả thuyết
nêu ra,
- các ý quan trọng,
- kết luận;
- các định
nghĩa:
- những khái niệm mới cần ghi
lại định nghĩa;
- các đoạn
trích dẫn:
- ghi lại những câu được
cho là có giá
trị thông tin cao, đặc sắc,
có ý
nghĩa quan trọng đối với một khía cạnh, một vấn
đề nào đó,
- các câu tái cấu trúc
thông
tin gốc cần trung
thực với ý nghĩa gốc, không được
làm sai lệch, méo mó,
- các câu nguyên văn
phải chép lại hoàn
toàn chính xác, đặt trong
ngoặc
kép,
- ghi chú số trang của mỗi
câu, đoạn trích dẫn;
- những nhận xét
cá nhân:
- bổ sung những nhận xét
cá nhân
về các nội dung tác giả đã
trình
bày,
- đánh giá những
khía cạnh có ý nghĩa cho đề
tài của mình.
|